Да полацкіх музейшчыкаў трапіла ўнікальная кніга, выдадзеная Полацкай езуіцкай акадэміяй

Унікальная кніга з’явілася ў Нацыянальным Полацкім гісторыка-культурным музеі-запаведніку. Выданне друкарні Полацкай езуіцкай акадэміі 1817 года, якое павандравала па свеце, вярнулася на сваю радзіму.

— Дзякуючы неабыякаваму чалавеку, які выпадкова яе знайшоў, — ён набыў яе за свае грошы і звязаўся з намі, прапанаваў нам перадаць у фонды музея такі цудоўны прадмет, — распавяла загадчыца Музея беларускага кнігадрукавання Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка Славіна Гаўрылава.

Выданняў полацкіх езуітаў у фондах Музея-запаведніка няшмат, разам з «новай» кнігай — усяго чатыры. Дзве кнігі экспануюцца ў Музеі беларускага кнігадрукавання, адна — у Краязнаўчым музеі. Акрамя таго, ёсць выданне полацкіх піяраў — каталіцкага ордэна, які займаўся адукацыйнай дзейнасцю ў нашым горадзе пасля ліквідацыі Полацкай езуіцкай акадэміі. І вось цяпер ёсць унікальны лаціна-польскі слоўнік.

— Полацкія езуіты, якія атрымлівалі свае шрыфты з Варшавы і Пецярбурга, маглі друкаваць кнігі на розных мовах. Гэта і руская, і польская, і грэчаская, і старажытнаяўрэйская, і нямецкая мова. А іх гарнітуры дазвалялі набіраць і хімічныя формулы, і матэматычныя, і ноты… — распавяла Славіна Гаўрылава.

Сёння вядома, што полацкія езуіты выпусцілі каля 500 найменняў кніг. Знайсці і набыць любы старадрук сёння вельмі складана, а старадрук полацкі — сапраўднае свята. Перш чым трапіць у фонды, кнігу аглядаюць супрацоўнікі, захавальнік калекцыі, рэстаўратар. Галоўнае — абараніць выданне ад шкодных насякомых і грыбкоў, якія, калі не даглядзець, могуць знішчыць усю калекцыю. Далей кніга вывучаецца, апісваецца і прадстаўляецца на разгляд фондава-закупачнай камісіі і толькі пасля ўжо рыхтуецца да экспазіцыі. Варта адзначыць, што слоўнік, які трапіў да полацкіх музейшчыкаў, знаходзіцца ў вельмі добрым стане:

— Калі мы ўбачылі гэтую кнігу, мы былі неяк здзіўленыя ўсё ж захаванасцю. Бо вокладка — канешне, ёсць пацёртасці, аднак мы можам бачыць усю структуру вокладкі, яе малюнак. Цудоўна захаваўся карашок, на якім праглядаецца і цісненне, якое было, і чытаецца назва гэтай кнігі.

Ёсць звесткі, што кніга магла захоўвацца ў адным з віленскіх каталіцкіх кляштараў яшчэ ў XIX стагоддзі. Супрацоўнікі Музея-запаведніка плануюць вывучыць яе шлях ад полацкай езуіцкай друкарні да вяртання на радзіму. А таксама прызнаюцца, што разлічваюць і надалей папаўняць калекцыю полацкіх старадрукаў.

Ігар ПАЛЫНСКІ.
Відэа Аляксандра МАЦЮШЭНКІ.